Šumadija - stopama istorije

Teritorija današnje Šumadije prvi put ulazi u sastav srpskih zemalja krajem 13. veka, za vreme kraljeva Dragutina i Milutina. Ona će biti i deo Dušanovog carstva, pa države kneza Lazara, a potom i srpske despotovine. Njenim delovima vladaće i Turci i Ugri, ali će je Srbi uvek iznova i iznova vraćati, pa će Šumadija postati kolevka mnogih buna i ratova, pobeda i poraza, stradanja i slavlja, ali i mesto rađanja nekih od najvećih junaka srpske istorije. Tragovi tih davnih dana i danas su vidljivi širom Šumadije.

Na istočnim obroncima planine Rudnik, u predivnom prirodnom ambijentu, već vekovima tihuje manastir Nikolje, a nadomak sela Viševac, u blizini Rače, uzdiže se brdo Gradište koje čuva priču o majci vožda Karađorđa, o vladaru koji će u Šumadiji živeti, u njoj će podići Prvi srpski ustanak, u njoj će slavno vojevati, u njoj će i poginuti 1817. godine.

I sudbine članova druge srpske novovekovne dinastije bile su vezane za Šumadiju. Tako će u Takovu kraj Gornjeg Milanovca s ponosom reći da je upravo ovo mestašce rodno mesto Obrenovića.

Ispila je ova lepa regija svoju „čašu otrova" i bila svedok nesreća koje nikada ne smeju da se zaborave. U spomen na žrtve čitav prostor Šumarica je pretvoren u spomen-park. U njemu se nalazi dvanaest monumentalnih spomenika podignutih u znak sećanja na oko tri hiljade stradalih stanovnika Kragujevca i okolnih mesta. Najpoznatiji od njih posvećen je ubijenim đacima srednjih škola i postao je simbol ove tragedije, ali i čitavog Kragujevca.

Kada su bojevi i vojevanja prošli, Šumadija je postala centar rađanja moderne srpske države i mesto odakle je krenuo razvoj naše zemlje.

Kažu da je ime dobila po nepreglednim, gustim šumama hrasta i bukve koje su nekada u njoj rasle. Stari hrast koji se danas nalazi u dvorištu osnovne škole u selu Lipovac kraj Topole, sigurno pamti ta vremena. Na ovom mestu već više od 300 godina, jedan od najstarijih hrastova u ovom delu Srbije, bio je svedok veselja i ratova, pod njegovim krošnjama okupljali su se hajduci i njihovi jataci, a narodne vođe pravile planove za bune, danas su tu školarci, turisti i zaljubljenici u priridu... Da može da govori ova izborana kora mogla bi da ispriča mnogo toga, ali spremna je još da upija i pamti.

Urednik: Vladimir Novaković
Autor teksta: Aleksandra Bogdanović
Snimatelj: Pavle Tanasijević, Aleksandar Hovjetski, Miloš Rančić
Montaža: Nemanja Radić